Video oyunları çok uzun bir zamandır insan hayatında yer ediyor. Bilgisayarlar ve oyun konsolları, teknoloji ile ilgili çoğu insanın evine girmiş durumda. Özellikle oyun konsolları, kolay kullanımları sayesinde bilgisayarların yerini alır oldu. Peki bu konsollar bugüne nasıl geldi? Sizler oyun konsollarının tarihinde bir gezintiye çıkarıyoruz.
Brown Box
1967 yılında Alman mühendis Ralph Baer tarafından üretilen Brown Box ilk oyun konsolu olarak kabul ediliyor. Vakum tüpü devresi ile televizyona bağlanan cihazın ilk oyunu birbirini takip eden iki noktaydı. Daha sonra bir tüfek de eklenen cihazın 12 adet oyunu olmuştu.
Odyssey
Baer ve ekibi Brown Box’ı zamanın önde gelen TV üreticisi Magnavox’a sunduktan sonra ürün biraz daha geliştirilerek Magnavox Odyssey adıyla piyasaya sürüldü. 1972 yılında çıkan ürün ilk ticari oyun konsolu olarak tarihe geçti.
1972 yılında Nolan Bushnell tarafından kurulan Atari, ilk büyük başarısını 1975 yılında Pong ile elde etti. Sadece görüntü değil ses de veren Pong sayesinde Atari büyük bir çıkış yaşadı. Atari, Pong’dan sonra oyun konsolu ile eş anlamlı olarak anılmaya başladı.
Atari 2600 VCS
Ülkemizde “Kara Kutu” olarak da anılan bu konsol belki de günümüzdeki modellerin atası olarak kabul edilebilir. Tek oyunlu sistemin çok fazla dayanmayacağını düşünen Atari, 1977 yılında çıkardığı, çok sayıda oyunu hafızasında bulunduran, ayrıca kartuş ile yeni oyunlar oynatan Atari 2600 ile Space Invaders ve Missile Command gibi klasikleri hayatımıza soktu.
Atari’nin karşısına ilk ciddi rakip 1980 yılında çıktı. Mattel adlı firmanın piyasaya sürdüğü Intellivision, uzun süre devam edecek Mattel – Atari rekabetinin başlamasına yol açtı. Atari 2600’dan daha iyi grafikleri ve sesleri olan ürün oyun geliştiricilerinin de konsol işine daha ciddi bakmasını sağladı.
NES
Nintendo 1985 yılında NES (Nintendo Entertainment System) adını verdiği ürünü ABD’de piyasaya sürdüğünde öncelikle herkes şüpheyle yaklaşmıştı. Japonya’da Famicom adıyla çıkan ürün Super Mario Bros, The Legend of Zelda ve Metroid gibi yapımlarla büyük beğeni toplayan NES, daha sonra Final Fantasy, Contra ve Mega Man ile tavan yapmıştı.
Seksenli yılların ikinci yarısından itibaren esen Nintendo rüzgarının ikinci büyük kaynağı Game Boy’du. 1989 yılında çıkan ve 8-bit işlemciye sahip olan cihazda yeşil arka planlı ve tek renkli bir ekran vardı. Tetris ile çıkış yapan Game Boy taşınabilir oyun konsolu pazarına olan ilginin artmasını sağladı.
Genesis
1989 yılında NES’in karşısına çıkan Sega Genesis, 16-bit’lik işlemcisi ile rakibinden çok daha güçlü bir donanıma sahipti. Bu sayede ilgiyi üzerinde toplayan ürün Sonic the Hedgehog’un zamanına göre çok iyi olan grafikleri ve Electronic Arts destekli spor oyunları ile NES’in önüne geçmişti.
Oyun salonlarındaki yapımları evlere getiren Neo-Geo, 24-bit işlemcisi ile piyasaya çıktığı 1990 yılına göre çok üst düzey olan grafikleri sayesinde de büyük bir başarı yakalayabilirdi. SNK’nın geliştirdiği Neo-Geo 650 $’lık fiyatı ve 200$’lık oyunları yüzünden geniş kitlelere yayılamadı.
Super NES
Sega Genesis’in 16-bit işlemcisine yenilen Nintendo, karşılığı SNES (Super NES) ile verdi. 1991 yılında çıkan SNES başlarda çok ilgi görmese de Donkey Kong Country’nin yanı sıra Super Mario, Metroid ve Zelda’nın yeni sürümleri ile Sega Genesis’i geride bırakmayı başardı.
Oyun konsolları tarihinin dönüm noktalarından biri hiç kuşkusuz ki Sony’nin PlayStation’ı piyasaya sürmesidir. 1995 yılında çıkan PlayStation’a kadar Nintendo ve Sega arasında süren rekabet farklı bir boyuta taşınmıştı. CD-ROM’u ve 32-bit işlemcisiyle PlayStation, oyuncuları 3 boyutlu grafiklerle tanıştırdı. Resident Evil, Gran Turismo, Tekken, Crash Bandicoot ve Metal Gear Solid gibi efsane yapımlar sayesinde PlayStation büyük başarı yakaladı.
Nintendo 64
Kartuş kullanan son oyun konsolu olan Nintendo 64, 1996 yılında PlayStation’ın karşısına çıktığında kendisine pek şans tanınmıyordu. Ancak PlayStation’daki uzun yükleme sürelerinin Nintendo 64’te olmaması ve Super Mario 64 ile The Legend of Zelda Ocarina of Time gibi klasik yapımlar bu konsolun beklenenden daha iyi satışlara ulaşmasını sağladı. Ancak PlayStation’daki oyun çeşitliliğinin olmaması Nintendo 64’ün en büyük eksisiydi.
PlayStation bir dönüm noktasıysa PlayStation 2 bir devrim olabilir. 2000 yılında çıkan ve hala oynanan PlayStation 2 hem donanımı, hem kontrolleri, hem de oyunları ile oyun konsolu konusunda zirve yaptı. PlayStation oyunlarını oynatabilen, 128-bit işlemciye sahip ve online oyun oynama imkanı sunan ürün Grand Theft Auto, God of War, Metal Gear Solid ve Final Fantasy gibi serilere ev sahipliği yaptı.
Xbox
2001 yılında PlayStation’ın karşısına beklenmedik bir rakip çıktı. Oyun konsolu işine giren Microsoft, performans olarak rakibi PlayStation 2’den ve diğer 128-bit işlemcili konsol olan Nintendo Game Cube’dan daha ileride olan Xbox’ı piyasaya sürdü. Oyun tarihinin en popüler isimlerinden biri olan Halo ile bizleri tanıştıran Xbox, genel anlamda başarılı bir ürün olsa da PlayStation 2 fırtınasının gerisinde kaldı.
Nintendo, 128-bit işlemcili ve kartuşsuz ilk konsolu Game Cube’ü 2001 yılında piyasaya sürdü. 1,5 GB kapasiteli küçük diskler kullanan ürün Game Boy’a bağlanarak onun oyunlarını da büyük ekranda oynatabiliyordu. Mario, Zelda ve Metroid gibi klasiklerle ilgi toplamaya çalışan Game Cube, büyük oyun geliştiricilerinin PlayStation ve Xbox’a odaklanması nedeniyle çok büyük bir başarı yakalayamadı.
Game Boy Advance
Televizyona bağlanan oyun konsolları alıp başını giderken taşınabilir konsollar unutulmuş gibiydi. 2002 yılında çıkan Game Boy Advance bu pazarı biraz hareketlendirdi. 32.000’den fazla renk gösterebilen LCD ekran, şarj edilebilen lityum-iyon pil gibi özellikler ile Game Boy Advance dönemin en etkileyici el konsoluydu.
Taşınabilir oyun konsollarının önemini bilen Nintendo, çok farklı bir tasarıma sahip olan Nintendo DS’i 2004 yılında piyasaya sürdü. Biri dokunmatik olan çift ekranı ve kalemiyle oyun deneyimini farklı bir şekle sokan Nintendo DS’in mevcut sürümleri hala ilgi görmeye devam ediyor.
PlayStation Portable
Nintendo’nun el konsolları alanına ağırlık vermesi Sony’i de harekete geçirdi. 2005 yılında çıkan PSP, kablosuz bağlantı, kaliteli grafikler ve fotoğraf depolama ve video oynatma gibi özelliklere sahipti. Halen daha kullanımda olan PSP, 6 sene boyunca 70 milyon adetin üzerinde satarak önemli bir başarı yakaladı.
Xbox ve PlayStation 2’nin gerisinde kalan Nintendo’nun dönüşü hiç kimsenin beklemediği kadar iyi olmuştu. 2005’in Kasım ayında ilk olarak ABD’de piyasaya sürülen Nintendo Wii, Wiimote adlı hareket algılayıcılı bir kontrolcüye sahipti. Kullanıcıların kendi hareketleri ile oyun oynamasını sağlayan bu sistem özellikle spor oyunları ile birlikte büyük ilgi gördü. Donanım olarak rakiplerinden geride olmasına rağmen, Nintendo Wii bu devrimsel kontrol sistemi ile daha önce oyun oynamamış kişileri bile kendisine çekerek önemli bir başarı elde etti.
Xbox 360
Microsoft yeni nesilde Sony’den önce davranarak, Kasım 2005’te Nintendo Wii’nin çıkışından 3 gün sonra Xbox 360’ı piyasaya çıkardı. Daha çık bir tasarım, kablosuz gamepad’ler ve Xbox Live üzerinden sunulan online oyun sistemi ile Xbox 360 son neslin en başarılı ürünlerinden biri oldu. Grafik performansı olarak da önceki nesle göre çok daha iyi olan Xbox 360, üzerindeki USB girişi ile de diğer elektronik cihazlara bağlanabiliyor. PlayStation 2 karşısında çok tutunamayan Microsoft, Xbox 360 ile PlayStation 3’e denk bir başarı göstererek hedefine ulaştı.
Mevcut nesil oyun konsolları zincirinin son halkası ise Sony PlayStation 3 oldu. Rakiplerinden bir sene sonra, Kasım 2006’da çıkan PlayStation 3’ün en etkileyici özelliği sahip olduğu Cell işlemcisi. 3,2 GHz’lik bu işlemci şu ana kadarki konsollarda bulunan en güçlü işlemci. PlayStation 3 de bunun avantajını görsel olarak etkileyici oyunlarla kullanıyor. Blu-ray sürücüsü de cihazın bir diğer önemli özelliği. Cihaz 3D desteği de sunuyor. Ancak PS3, PS2 zamanında olduğu gibi rakipsiz olmadığından, o denli bir başarı yakalayabilmiş değil. PlayStation 3 ile Xbox 360’ın satış rakamları son resmi verilere göre başa baş gidiyor.
Peki Sonra?
Görüldüğü gibi son nesil konsollar çıkalı yaklaşık 6 sene oldu. Bu da artık yeni neslin yakın olduğu anlamına geliyor. Nintendo, Wii U adlı cihazını tanıttı bile. PlayStation ve Xbox tarafından ise henüz bir ses yok. Sony ve Microsoft’un yeni nesil ürünlerini 2014 gibi piyasaya sürmesi bekleniyor. Taşınabilir oyun konsollarında ise Nintendo 3DS ve PS Vita ile yeni nesil şimdilik tamamlandı. Yakın zamanda bir hareket gözükmüyor. Ancak akıllı telefonların artık taşınabilir oyun konsollarını da tehdit ettiği bir gerçek.
Öte yandan konsol piyasası sadece Nintendo, Sony ve Microsoft üçgeninde sınırlı kalmayabilir. Kickstarter projesi olarak yola çıkan Ouya adlı Android tabanlı oyun konsolu da şimdiden büyük ilgi görüyor. Oyun firmalarının Android’e olan ilgisi göz önüne alındığında, eğer gerçek olursa, Ouya gibi bir cihazın bu üçlünün arasına girebileceğini söyleyebiliriz.
